Cây cẩm lai

Tên thông thường: Cẩm Lai còn có tên gọi phổ thông khác là Trắc Lai 

Tên khoa học: Dalbergia bariaensis Pierre. 

Là loài thực vật, thuộc  họ đậu – Fabaceae

Nguồn gốc: tại các khu vừng rừng tại các nước Đông Nam Á: Lào, Campuchia, Thái Lan, Việt Nam,…

Đặc điểm hình thái Cây Cẩm Lai

Cẩm Lai là cây thân gỗ, có đặc điểm là không bị nứt và chiều cao từ 20 – 25 m, đường kính của cây khoảng 40 – 60 cm, vỏ cây Cẩm Lai không bị nứt có màu xám tro. Gỗ bên trong có màu lõi màu đỏ thâm; vân gỗ màu tím đen.  Cành của Cẩm Lai phân nhánh tốt nên khi trưởng thành tạo nên tán lá rộng; xòe như hình chiếc dù rất đẹp mắt.

Lá cây Cẩm Lai mọc dạng kép lá lông chim, chiếc lá hình trái xoan. Phần đầu lá nhọn, cuống lá dài từ khoảng 15 – 18 cm.

Hoa cây Cẩm Lai mọc thành từng chùm ở nách lá hoặc đầu cành. Màu hoa lam nhạt gần như màu trắng, kích thước hoa nhỏ

Quả mọc thành chùm, hình thuôn dài, dẹt có màu đen nhạt, có hạt cây Cẩm Lai cứng bên trong. . Tuy nhiên, khác với các loài họ đậu khác, quả của cây Cẩm Lai thường chỉ chứa 1 hạt, có rất ít quả chứa 2 hạt.

Đặc tính sinh thái của cây Cẩm Lai

Cây Cẩm Lai là loại cây trồng có tốc độ sinh trưởng khá chậm thời gian thu hoạch bình quân lên tới 30 năm. Muốn thu hoạch đạt chất lượng và năng suất gỗ tốt nhất, cần đến 50-60 năm. Loài cây này phù hợp với những nơi ẩm như ven sông, ven suối, nơi đất tương đối bằng phẳng… Cây Cẩm Lai ưa đất feralit nâu đỏ hoặc nâu vàng phát triển trên đá bazan và feralit xám trên cát kết hay đất phù sa cổ có tầng dày và thoát nước tốt.

Cây Cẩm Lai trưởng thành ưa sáng, tuy nhiên lúc nhỏ cây chịu bóng. Vì vậy, trong tự nhiên chúng ta thường bắt gặp cây Cẩm Lai mọc rải rác hoặc thành từng đám bên bờ suối, trong những khu rừng rậm nhiệt đới.

Cách ươm trồng cây Cẩm Lai:

Lựa chọn Hạt giống:

Quả Cẩm lai được thu hoạch từ các cây Cẩm Lai đam bảo các điều kiện: cây sinh trưởng phát triển tốt, cây có nguồn hạt phong phú, cây có phẩm chất tốt, tuổi cây mẹ từ 10 tuổi trở lên và đã ra quả ít nhất là 3 vụ.

Khi thu hái hạt giống cần lựa chọn thời điểm quả chín: Loài Cẩm lai ra hoa vào đầu tháng 12 đến cuối tháng 1, chín vào khoảng tháng 3 đến tháng 4 dương lịch. Khi chín quả chuyển từ màu xanh sẫm sang màu nâu hay đen. Vì vậy cần theo dõi để thu hái kịp thời và đúng lúc để dảm bảo chất lượng hạt giống được tốt hơn.

Khi thu hái hạt giống cây Cẩm Lai cần đảm bảo các yêu cầu:

– Quả phải được hái ở những cây mẹ đủ tiêu chuẩn để đảm bảo số lượng hạt.

– Khi thu hái không được làm tổn thương cây mẹ

– Việc thu hái hạt giống có thể thu hái ở trên cây, cũng có thể thu hái bằng cách quét dọn dưới tán cây thật sạch để thu nhặt quả rơi rụng, nhưng chủ yếu thu hái quả trên cây.

Sơ chế hạt giống:

Quả sau khi thu hái xong, tiến hành phơi trong bóng đến khô, loại bỏ cành khô, tạp vật sau đó tiến hành bảo quản.

Bảo quản hạt giống:

Với mục đích duy trì khả năng nảy mầm của hạt càng lâu càng tốt. Riêng đối với hạt Cẩm lai nếu sau khi thu hái không xử lí ngay rất dễ dẫn đến mất sức nảy mầm, hỏng hạt. Việc bảo quản cần tiến hành khẩn trương tránh trường hợp để hạt bị nấm mốc xâm nhập. Hạt khi đã phơi đủ khô tiến hành cất trữ kín. Có thể dùng chum, lọ có nắp kín, đáy rải một lớp tro nguội, sau đó dùng bông không thấm nước lót một lớp dày khoảng 3-5 cm, dùng báo hút ẩm trải ở lớp trên, cho quả vào, ở trên mặt cũng bố trí tương tự rồi đậy kín nắp.

Phương pháp xử lí hạt giống: 

Đối với hạt Cẩm lai do cấu tạo vỏ hạt mỏng dễ thấm nước chọn phương pháp xử lí hạt bằng nước ấm. Phương pháp xử lý hạt bằng nước ấm (2 sôi: 3 nguội) là phương pháp cơ bản và dễ tiến hành nhất. Ủ hạt trong túi vải, giữ ẩm thường xuyên. Sau khi nứt nanh, chuyển vào túi bầu hoặc gieo lên luống.

Tạo luống ươm hạt: 

Tạo luống rộng 0.8-1.2m, nền cao khoảng 10 – 15cm, dài tùy kích thước vườn. Tạo gờ cao 10 – 15cm, sau đó dùng cát sạch đã khử trùng vào bên trong luống, tạo mặt bằng cho luống. Trước khi gieo hạt cần tưới nước cho ướt đẫm cát trong luống trước khoảng 30 phút. Sau đó tạo từng rãnh nhỏ sâu khoảng 2cm, rộng 1,5cm, khoảng cách giữa các rãnh là khoảng 3cm. Rồi tiến hành gieo hạt đã xử lí xuống rãnh, xong phủ kín bằng hạt cát.

Sau khi gieo hạt lên luống cát thì ta dùng các loại thuốc diệt côn trùng chống kiến, mối… để phun lên luống, rồi che bóng và giữ ẩm cho luống. Khi hạt nảy mầm lên khỏi mặt đất và có 1 – 2 lá kép thì bứng để cấy vào bầu, không nên để muộn hơn vì rễ mầm ra dài khi cấy đễ bị tổn thương, làm chột cây ươm.

Hạt giống sau khi xử lý, đem ủ, hàng ngày mang ra rửa chua và chọn những hạt đã nảy mầm đem gieo trực tiếp vào bầu hoặc gieo trên luống. Việc làm này sẽ tránh tổn thương so với việc gieo trên cát nên tỉ lệ sống cũng cao hơn.

Kỹ thuật trồng:

   + Phương thức trồng: Cẩm lai có đặc tính chịu bóng nhẹ trong thời kì đầu nên hạn chế đưa Cẩm lai ra trồng thuần loài ngoài đồi trọc. Phương thức trồng tốt nhất là hỗn giao theo hàng hay theo băng hẹp. Nông lâm kết hợp cũng là một lựa chọn tốt đối với trồng rừng Cẩm lai. Trồng phân tán nhằm tận dụng đất đai ven đường, cổng nhà, góc vườn, bờ ao, cũng rất thích hợp với cây Cẩm lai và hiệu quả cũng thường rất cao.

    + Xử lý thực bì: Theo băng, áp dụng đối với trồng Cẩm lai ở rừng hay các khu vực có thảm thực bì nhiều. Trong băng trồng tiến hành phát sát gốc, để một thời gian cho khô rồi đốt hay dọn sạch để thuận tiện cho việc đào hố và chăm sóc rừng sau này.

    + Mật độ trồng: Trong điều kiện hiện nay nguồn giống khá khan hiếm và đắt, nên trồng xen dưới tán với mật độ thấp. Trên cơ sở sự phân hóa về hình thái tỉa thưa cây để tạo ra các cá thể phẩm chất tốt để giữ lại.

    + Kích cỡ hố: Kích cỡ hố trồng cây phụ thuộc vào kích cỡ bầu, và kích cỡ bầu lại phụ thuộc quy cách cây mang đi trồng, cây càng lớn thì bầu càng to. Cây có chiều cao từ 20cm đến 50cm thì dùng bầu có kích thước 15 x 8 cm. Cây có kích thước vượt quá kích thước trên thì người ta tiến hành đảo bầu. Thông thường trồng cây có kích thước 20-30cm. Khi đó kích thước hố được đào là 30x30x30cm. Khi trồng cây có chiều cao khoảng 50cm trở lên thì kích thước hố khoảng 50x50x50 cm.

    + Bón lót: Phân bón trong kỹ thuật trồng cây là một phần quan trọng, phân bón cung cấp các chất dinh dưỡng cho cây, bổ sung một lượng khoáng chất mà môi trường cung cấp không đủ, với mục đích để cho cây phát triển tốt hơn bình thường. Trong kĩ thuật bón phân thì không nên bón nhiều quá vì có thể gây lãng phí hay gây chết cây,  nhất là đối với phân hóa học. Có thể sử dụng các loại phân sau: phân chuồng, phân vi sinh, phân hóa học. Thông thường mỗi hố bón khoảng 1 kg phân chuồng, 0,1-0,2 kg phân NPK. Cũng có thể dùng duy nhất một loại phân vi sinh, phân chuồng hay vi sinh. Ở những nơi đất chua nên kết hợp bón thêm vôi khoảng 0,1-0,3kg/ hố.

    + Quy cách cây trồng: Cây mang đi trồng phải đảm bảo các chỉ tiêu kỹ thuật nhất định. Đối với cây trồng thành rừng thì cây phải cao tối thiểu 30cm, đường kính cổ rễ từ 3mm trở lên, do cây trồng ở rừng thì thảm thực bì dày, nhanh phát triển lại thêm điều kiện vệ sinh rừng thường xuyên không có. Nhưng nếu cây trồng ở vườn nhà, điều kiện chăm sóc tốt thì cây cao khoảng 20cm là có thể trồng được.

    + Thời vụ trồng: Trong trường hợp nắng nóng thì khi mới trồng và sau khi trồng khoảng 1 tuần thì phải tưới nước. Đối với trồng thành rừng đại trà, trồng trên đồi cao thì thời gian trồng tốt nhất là vào đầu mùa mưa.

Kỹ thuật chăm sóc:

Cây sau khi trồng nếu trời nắng liên tiếp dài ngày thì nên tưới nước cho cây. Trong 2 năm đầu ta phải phát dọn thực bì, cỏ dại. Khoảng 3 lần/năm.Kết hợp với việc này là bón phân nếu có thể.

Bón phân cho cây sau khi trồng có thể dùng các loại phân khác nhau, nhưng cần bón phân đủ cho cây. Trong thực tế, người dân thường đào xung quanh gốc cây theo hình chiếu vuông góc của tán cây để bón phân xuống, hoặc theo cách nhanh hơn là người ta dùng xà beng chọc các lỗ xung quanh gốc cây để bón phân, xong lấp đất lại.

   Kỹ thuật nuôi dưỡng rừng:

            Sau khi rừng đã khép tán, nếu muốn cây phát triển thêm chiều cao dưới cành với hình thân thẳng thì vẫn tiếp tục dựng cọc làm điểm tựa cho thân cây đến chiều cao mong muốn (khoảng 4 – 6m) và tiả cành tạo tán cho cây.

            Hiện nay, người dân địa phương ở một số tỉnh đang tiến hành trồng Tiêu và sử dụng trụ sống là cây Cẩm lai đã cho thấy một số hiệu quả rõ rệt so với các mô hình sử dụng trụ Tiêu cao và khả năng sinh trưởng của cây Cẩm lai rất tốt.

Ý nghĩa cây Cẩm Lai

Cẩm Lai loại cây gỗ quý có giá trị kinh tế cao

Cây Cẩm Lai được xếp vào gỗ ngoại hạng, đã và đang được sử dụng nhiều. Gỗ Cây Cẩm Lai càng to càng đắt giá, giá trị mỗi khối Gỗ Cẩm Lai có giá hàng trăm triệu đồng. Đặc biệt loại gỗ này được người tiêu dùng rất ưa chuộng dùng để tiện đồ mỹ nghệ cao cấp, đồ dùng cao cấp như giường, tủ, bàn ghế, đồ trang trí.

Cẩm Lai rất phù hợp làm trụ Tiêu

Hồ Tiêu là loại cây cho năng suất và giá trị về kinh tế, để Cây Tiêu cho thu hoạch thì bắt buộc phải có trụ cho Tiêu lớn. Bà con thường lựa làm trụ cho Tiêu bằng cột bê tông cốt thép hoặc chọn những cây sống như: Cẩm Lai, Muồng Đen, Dái Ngựa…

Trong những cây trụ sống thì Cẩm Lai là loại cây được bà con lựa chọn nhiều nhất. Bởi Cây Tiêu khi được phối hợp trồng leo trụ trên Cây Cẩm Lai không những không bị ảnh hưởng về chất lượng hay số lượng mà ngược lại khá “hợp” để phát triển tốt và bảo vệ bền vững.  

Các kích thước cây Cẩm Lai hiện có tại vườn:  Cao 30-40cm, 50-60cm, 1 – 1,5m… để biết được thông tin cụ thể vui lòng liên hệ Hotline: 0903.520.869 để được tư vấn chi tiết cũng như hỗ trợ bạn kịp thời nhé!